KADİM ÜSTATLARDAN
Su ile ateşin hallerini bilirsin. Gerçi su, ateş gibi heybetli bir varlığı söndürebilme kudretindedir. Ancak aynı su bir kap içinde bulunursa ateş onu kaynatır, bir damlası kalmayıncaya kadar buhar haline getirip havaya karıştırır. Kısaca kaplar dolusu suyu ortalıktan yok eder. İşte erkekle kadın da böyle su ile ateşe benzerler. Görünüşte su gibi olan erkek, kadına hâkim bir durumda ise de, işin iç yüzü böyle değildir. Ateşin harareti gibi kadının sevgisi ve câzibesi de erkeği coşturup kaynatıp tüketmeye kadirdir.
İnsan varlığında da ruh, su gibi saf ve şeffaftır. Buna mukabil nefis ateş gibi yakıcı ve kay- natıcıdır. Bunun için değil midir ki ateşi, ruh suyunu kaynatarak, ondaki rûhânî letâfeti, vücudun kesâfeti içine dağıtıp, ruhu, nefse tâbi hale kor. Ruhun ateş üzerine konmuş bir kaptaki su gibi kaynatması bu yüzdendir. Yine bu yüzdendir ki dünyada kadını arzu eden erkek, görünüşte ona hakim fakat hakikatte hem kadınına hem de yine dişi tabiatlı olan nefsine mağlup ve mahkûmdur. Çünkü erkek hayatta olduğu müddetçe kadınsız olmaz ve olamaz.